Het verhaal van Annemiek - Centrum Seksueel Geweld (2024)

Ik was zeven jaar oud toen mijn moeder met mij en mijn zus het huis ontvluchtte – omdat het niet veilig meer was bij mijn vader. Vanaf dat moment had mijn moeder regelmatig nieuwe partners. Eric was de eerste. Op een zondagmiddag, toen we een fietstochtje maakten, moest Eric nodig plassen. Hij stapte een maisveld in. Daar vroeg hij of ik zijn geslachtsdeel wilde aanraken. Ik was acht jaar oud en had geen idee wat ik moest doen. Of ik zijn geslacht heb aangeraakt, weet ik niet meer precies. Het zou kunnen. Ik heb het blijkbaar verdrongen.

Op mijn elfde, kreeg mijn moeder een relatie met Johan. Al snel bleef hij bij ons slapen, en op een nacht kwam hij mijn kamer binnen. Hij betastte mijn lichaam en raakte opgewonden. Het gebeurde steeds vaker; steeds in de nacht als mijn moeder sliep. Op die momenten deed ik alsof ik sliep en bewoog ik niet; de bekende freeze-reactie. Toen mijn moeder haar relatie met Johan verbrak, vertelde ik haar nog diezelfde dag wat hij met me had gedaan. Want ergens wist ik dat het niet oké was wat er was gebeurd. Mijn moeder wilde geen aangifte doen, ze dacht dat het te confronterend voor me zou zijn. Het misbruikverhaal ging de doofpot in.

Lastige jeugd

Tijdens mijn puberteit begon het te dagen dat wat deze mannen bij mij hadden gedaan seksueel misbruik was. Mijn jeugd was mede daardoor lastig. Ik voelde me anders, leeg, onbelangrijk, lelijk en alleen. Ik ontwikkelde verschillende problemen, werd depressief en dacht aan zelfmoord. Ik miste een vader en de emotionele stabiliteit en veiligheid vanuit mijn moeder die mijn opvoeding regelmatig aan mijn zus overliet, die ook nog maar een kind was. Bovendien liet mijn zus me vaak weten dat ik een naar en vervelend kind was.
Pas jaren later, ergens rond mijn dertigste, kwam het misbruik weer ter sprake. Mijn moeder vertelde over een gezin waarin zich iets soortgelijks had afgespeeld. Ze kon maar niet begrijpen dat de moeder van het gezin nooit iets had gemerkt. Op dat moment confronteerde ik mijn moeder met wat er zich vroeger in mijn slaapkamer had afgespeeld, onder háár dak. Ze schrok zichtbaar en het schaamrood verscheen op haar gezicht. Ik denk dat ze de gebeurtenissen tot aan die dag had verdrongen.

Chronische klachten

De gebeurtenissen uit mijn jeugd waren van grote invloed op de rest van mijn leven. Mijn zelfbeeld bleef laag, ik had nauwelijks vertrouwen in anderen, en ik vond het moeilijk om me te binden aan een man. In mijn twintiger jaren kreeg ik een langdurige, ongezonde relatie met een acht jaar oudere man waarin psychisch en fysiek geweld plaatsvonden. Tijdens deze relatie had ik opnieuw een ervaring met seksueel geweld. 
Ik lijd aan chronische eczeem, talloze allergieën, de ziekte van Crohn, slapeloosheid, chronische vermoeidheid en onverklaarbare chronische pijnen in mijn heupen. Ik leg de relatie tussen (seksueel) trauma en de gevolgen op het autonome zenuwstelsel en het immuunsysteem.

Moederschap

Mijn hele leven lang al wist ik dat ik graag moeder wilde worden, maar ik vroeg me ook vaak af of dat wel voor mij was weggelegd. Zou ik me ooit kunnen hechten? Kon mijn liefde wel voluit stromen? Uiteindelijk werd ik moeder van een zoon en een dochter. De ziekenhuisgeboorte van mijn zoon heb ik als erg heftig ervaren, omdat ik tijdens de bevalling de regie over mijn lijf kwijtraakte, wat me enorm overviel. Ik was bang en raakte in paniek. Later kwam de boosheid. In de periode na de geboorte van mijn zoon stond mijn wereld op z’n kop. De roze wolk bleef uit. Door de traumatische bevalling, zowel voor mij als voor mijn zoon, waren wij ontregeld. Mijn zoon huilde veel. Mijn herstel verliep zeer moeizaam.

Dat een bevalling onaangenaam zou kunnen zijn had ik me natuurlijk wel gerealiseerd – ik dacht vooraf vooral dat ik veel pijn zou moeten doorstaan – maar het kwijtraken van de regie voelde achteraf ontzettend naar. Ik had me bovendien in het ziekenhuis een nummer gevoeld, en nazorg was er eigenlijk niet. 
Tijdens mijn tweede zwangerschap had mijn lichaam het zwaar te verduren. De laatste twee maanden kon ik niet meer lopen; ik bracht uren door in bad om de pijn in mijn heupen te verzachten. Ik las het boek ‘Vrije geboorte’ van Anna Myrte Korteweg, en koos – tegen het medisch advies in – voor een bevalling op mijn manier, in mijn eigen veilige omgeving. Ik nam de regie in eigen hand en voelde alle kracht van de wereld. Het werd een prachtige bevalling, die een keerpunt in mijn leven bleek.

Vrouwenlijn

Mijn dochter raakte mijn vrouwenlijn. De kwetsbaarheid en weerloosheid die ik bij haar zag, brachten me terug naar mijn eigen gevoel van weerloosheid toen het misbruik plaatsvond. Hoe had mijn moeder dit niet door kunnen hebben en hoe had zij de gebeurtenissen zo in de doofpot kunnen laten verdwijnen? In de periode die volgde verdroeg ik mijn moeder steeds minder goed tot het moment dat ik haar niet meer kon verdragen; ik zag alleen nog maar haar tekortkomingen. Alle boosheid en frustraties die ik voelde leidden mij terug naar de gebeurtenissen uit mijn jeugd. Ik werd volop geconfronteerd met herbelevingen van het seksueel misbruik.

Een half jaar na de geboorte van mijn dochter heb ik me langdurig ziek moeten melden. Nu was ik zelf emotioneel minder beschikbaar. Ik wist: er is serieus werk aan de winkel. Ik besloot mijn moeder volledig mee te nemen in mijn verhaal en besprak alles wat me bezighield. Pijnlijk, maar vooral helend. Mijn moeder kon mijn boodschap ontvangen en gaf erkenning. Zij zag in dat we het hier over moesten hebben en we hebben samen kunnen werken aan herstel van onze relatie. In een daaropvolgend hersteltraject van ruim twee jaar heb ik met systeemtherapie, meditaties en een intensieve traumabehandeling gewerkt aan het rustiger maken van mijn systeem, mijn lijf. En met succes. Mijn lijf is rustiger. Ik ben onafhankelijk van slaapmedicatie, heb de relatie met mijn moeder weten te herstellen en ervaar nagenoeg geen herbelevingen meer.

Opvoeden

Het opvoeden van twee kinderen zie ik als een grote en soms zware taak; het vraagt veel energie en emotionele stabiliteit. Onvoldoende verwerkte trauma’s komen boven drijven als het denkbeeldige emmertje overloopt. Afwijzing is bijvoorbeeld zo’n thema. Kinderen bieden regelmatig weerstand, wat kan voelen als afwijzing. Dit kan triggeren en mij uit balans brengen. Het cliché wat ik eerder hoorde klopt; kinderen houden je soms een spiegel voor.


Regie over je lijf

Het écht aankijken van het trauma van het seksueel misbruik en de relatie die ik mede daardoor met mijn moeder had, was essentieel voor mijn herstel. Wat voor mij erg belangrijk is geweest, is de regie hebben en houden over mijn eigen lijf. Ik heb gemerkt dat ziekenhuisbevallingen vooral geprotocolleerd zijn. Ik voelde me een nummer, waarbij niet ik maar zij de regie over mijn lijf hadden. In letterlijk alle naaktheid was ik volledig overgeleverd aan de handen van onbekenden. Dit was kwetsbaar en ik denk, achteraf, voor mij ook schadelijk en een trigger voor wat er daarna gebeurde. Wanneer seksueel trauma speelt, wil je in elk geval één garantie: de regie over je eigen lijf. Van mij mag de afdeling gynaecologie hier veel meer aandacht voor hebben.



Ik gun alle zwangeren die ervaring hebben met seksueel geweld een verloskundige die holistisch kan kijken en traumasensitief kan begeleiden, met aandacht voor die o zo belangrijke regie. Ondanks dat het kan gebeuren dat je de regie tijdens een bevalling moet loslaten, denk ik wel dat er in de weg naar de bevalling toe al veel voorwerk gedaan kan worden met betrekking tot die regie. En wanneer je dan toch de regie moet loslaten, is het heel helpend als je dat kan doen op basis van de vertrouwensrelatie met de verloskundige.’